Rocznik łódzki - tom 60 (2013)
Spis treści
150. rocznica powstania styczniowego
Tomasz Nowak, „Prace przedpowstańcze – w Piotrkowskiem”. Relacje z próby
opanowania Radomska przez powstańców styczniowych. .................................................................... 13
Krzysztof Tomasz Witczak, Trzej powstańcy styczniowi pochodzący rzekomo z Brzustówki.
Próba weryfikacji faktów biograficznych na podstawie dokumentacji archiwalnej. ........................................ 23
Marek Adamczewski, W sprawie upamiętnienia powstania styczniowego
z 1863–1864 r. we współczesnych herbach samorządów województwa łódzkiego. ............................................. 37
ROZPRAWY I ARTYKUŁY
Aleksander Bołdyrew, Żołnierze z Łęczyckiego, Sieradzkiego i Wieluńskiego
w polskiej piechocie zaciężnej w pierwszej połowie XVI w. ............................................................. 53
Jarosław Kubiak, Powstanie obozu sanacyjnego w województwie
łódzkim w latach 1926–1928. ........................................................................................... 73
Włodzimierz Kozłowski, Dowódcy 31 Pułku Strzelców Kaniowskich (Łódź, od 1935 r.
także w Sieradzu) 1918–1939. Próba charakterystyki, cz. II, 1928–1939. ................................................ 93
Karol Dziuda, Niemiecki Związek Kulturalno-Gospodarczy w Polsce na terenie Łodzi. ....................................... 115
Jordan Siemianowski, Problem transportu morskiego bawełny do portów polskiego obszaru celnego
a kwestia utworzenia norweskiego wicekonsulatu honorowego w Łodzi w 1932 r. ........................................... 133
Jacek Pietrzak, Bliskowschodnie szlaki łodzian podczas II wojny światowej. .............................................. 149
Witold Jarno, Formowanie 11 Dywizji Piechoty w Łodzi wiosną 1945 r. ..................................................... 165
Izabela Ugorowicz, Z Krakowa do Łodzi. Dzieje i zawartość Archiwum rodziny Bartoszewiczów. .............................. 185
DROBNE PRACE I MATERIAŁY
Tomasz Stolarczyk, Księgi miejskie jako źródło do dziejów konwentów dominikańskich
na przykładzie ksiąg miejskich Łęczycy. ................................................................................ 205
Tomasz Pietras, Koligacje małżeńskie Oporowskich w XV i w pierwszej połowie XVI w. ....................................... 213
Grzegorz Tomczak, Łęczycka szlachta zagrodowa – Dąbrowscy z Kurzyjamy XVII–X.............................................. 229
Krzysztof Woźniak, Spóźniona inicjatywa. O nieudanej próbie uprzemysłowienia
Szadka w pierwszej połowie XIX w. ...................................................................................... 239
Krzysztof Lesiakowski, W cieniu swastyki. Straż pożarna w Sieradzu w czasie II wojny światowej
– zagadnienia organizacyjne i kadrowe. ................................................................................. 251
Przemysław Waingertner, Źródła archiwalne do kampanii włoskiej 2 Korpusu Polskiego (1944–1945)
w zbiorach Biblioteki Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego. ...................................................... 265
Anna Kaniewska, Tematyka badań naukowych użytkowników pracowni naukowych
Archiwum Państwowego w Łodzi w latach 2000–2009. ....................................................................... 273
RECENZJE I ZAPISKI
Łódź w 1939 roku. Studia i szkice pod redakcją Tomasza Toborka i Przemysława Waingertnera,
Łódź 2011, ss. 322 (Arkadiusz Rzepkowski). ............................................................................. 283
Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł. Wstęp, wybór i opracowanie Nina Kapuścińska-Kmiecik,
Jarosław Kita, Łódź 2012, ss. 218 (Aleksandra Rybka). .................................................................. 286
„Wolność, czy zbrodnia?”. Rewolucja 1905–1907 roku w Łodzi na łamach gazety „Rozwój”,
wybór i opracowanie Marta Sikorska-Kowalska, Łódź 2012, ss. 354 (Kamil Piskała). ....................................... 288
Dziecko II, pod red. E. Lewik-Tsirigotis, G. Pietruszewskiej-Kobieli, Z. Włodarczyka,
Wieluń 2012, ss. 496 (Elżbieta Hurnikowa). ............................................................................. 292
Paweł Śpiewak, Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa 2012, ss. 256 (Przemysław Waingertner). ................... 295
Andrzej Białkowski, Piotr Wypych, Pejzaż Wszystkich Świętych, Łódź 2012, ss. 171 (Andrzej Żarczyński). ................... 300
Stanisław Strzembosz-Pieńkowski, Peowiacy. Wspomnienia o ludziach z okresu walk o niepodległość 1918–1921,
opracowali i przedmową opatrzyli Michał Andrzejczak i Karol Dziuda, Łódź 2013, ss. 199 (Przemysław Waingertner). ....... 303
Rolf-Dieter Müller, Wspólny wróg. Hitlerowskie Niemcy i Polska przeciw Związkowi Radzieckiemu,
Warszawa 2013, ss. 415 (Przemysław Waingertner). ....................................................................... 305
SPRAWOZDANIA
Sprawozdanie z wystawy „Legenda Powstania Styczniowego” w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi,
Łódź, 31 I 2013 r. (Jacek Jażdż). ...................................................................................... 309
Sprawozdanie z sesji naukowej poświęconej „150. rocznicy bitwy pod Dobrą”,
Łódź, 25 II 2013 r. (Maria Nartonowicz-Kot). ........................................................................... 311
Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Lewica a samorządność”,
Piotrków Trybunalski, 5 X 2013 r. (Kamil Piskała). ..................................................................... 313
Sprawozdanie z konferencji naukowej „Łódź w drodze do niepodległości”,
Łódź, 18 X 2013 r. (Jarosław Kubiak, Kamil Piskała). ................................................................... 315
„Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka”. Konferencja naukowa,
Łódź, 15 XI 2013 r. (Marta Biedrawa-Raczyńska). ........................................................................ 319
NEKROLOGI
Aleksander Swieżawski (1924–2013), (Alicja Szymczakowa). ................................................................. 323
Zbigniew Onufrzak (1929–2013), (Jan Szymczak). ........................................................................... 325
Paweł Chmielewski (1946–2013), (Albin Głowacki). ......................................................................... 328
CONTENTS
The 150th Anniversary of January Uprising
Tomasz Nowak, Preparations for Uprising in Piotrków Region – Stories Regarding Trying
of Mastering Radomsko Town by January Insurgents. ...................................................................... 13
Krzysztof Tomasz Witczak, Three Insurgents of the January Uprising allegedly originated
from the Brzustówka Village (now Tomaszów Mazowiecki). An Attemptat Verifying
their Biographies on the Basis of the Archival Data. ................................................................... 23
Marek Adamczewski, Issue of Memory of January Uprising (1863–1864)
in Contemporary Coats of Arms of Łódź Voivodeship. ..................................................................... 37
DISSERTATIONS AND ARTICLES
Aleksander Bołdyrew, The Soldiers from Łęczyca, Sieradz and Wieluń Voivodeships in Polish Mercenary Infantry
in the First Part of the 16th Century. ................................................................................. 53
Jarosław Kubiak, The Arising of Sanitation Camp in Łódź Voivodeship between 1926–1928. ................................... 73
Włodzimierz Kozłowski, The Commanders of the 31th Riflemen of Kaniów Regiment (Łódź, Since 1935 also in Sieradz)
1918–1939. An attempt of Characteristics, Part Two, 1928–1939. ......................................................... 93
Karol Dziuda, German Cultural and Economic Association in Poland in Łódź Area. ........................................... 115
Jordan Siemianowski, The Problem of Shipping Cotton to Ports in the Polish Customs Area
and the Appointment of a Norwegian Honorary Vice-Consulate in Łódź in 1932. ............................................ 133
Jacek Pietrzak, The Middle East Trails of Lodz Citizens during the Second World War. ..................................... 149
Witold Jarno, Forming 11th Infantry Division in Łódź in the Spring 1945. ................................................. 165
Izabela Ugorowicz, From Cracow to Lodz. The history and the content
of the Archive of Bartoszewiczs’ Family. ............................................................................... 185
MINOR WORKS AND MATERIALS
Tomasz Stolarczyk, The Municipal Books as Source of Histories of Dominican Convents on Example
of Municipal Books of Łęczyca. ......................................................................................... 205
Tomasz Pietras, Marital Affinities of Oporowscy Family in 15th and in the First Half of 16th Century. .................... 213
Grzegorz Tomczak, The Farm Nobles from Łęczyca Region – Dąbrowscy from Kurzyjama between 17th and 19th Century. .......... 229
Krzysztof Woźniak, A Late Iinitiative. Failed Attempt of Szadek Industrialization
in the First Half of the 19th Century. ................................................................................. 239
Krzysztof Lesiakowski, In Shadow of Swastika. Fire Brigade in Sieradz in Time
of II World War - Organizational and Personnel Questions. .............................................................. 251
Przemysław Waingertner, The Archival Sources to Italian Campaign of 2nd
Polish Corps (1944–1945) in Collection of Library of Institute History University of Łódź. ............................. 265
Anna Kaniewska, The Scope of Scientific Research Lead by Users of Work
-rooms of the State Archive in Łódź between 2000–2009. ................................................................. 273
REVIEVS
Łódź w 1939 roku. Studia i szkice, the Editors: Tomasz Toborek and Przemysław Waingertner,
Łódź 2011, pp. 322 (Arkadiusz Rzepkowski). ............................................................................. 283
Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł. Introduction, Selection and
Edition by Nina Kapuścińska-Kmiecik, Jarosław Kita, Łódź 2012, pp. 218 (Aleksandra Rybka). ............................. 286
„Wolność, czy zbrodnia?”. Rewolucja 1905–1907 roku w Łodzi na łamach gazety
„Rozwój”, Selection and Edition by Marta Sikorska-Kowalska, Łódź 2012, pp. 354 (Kamil Piskała). ........................ 288
Dziecko II, the Editors: E. Lewik-Tsirigotis, G. Pietruszewska-Kobiela, Z. Włodarczyk,
Wieluń 2012, pp. 496 (Elżbieta Hurnikowa). ............................................................................. 292
Paweł Śpiewak, Żydokomuna. Interpretacje historyczne,
Warszawa 2012, pp. 256 (Przemysław Waingertner)......................................................................... 295
Andrzej Białkowski, Piotr Wypych, Pejzaż Wszystkich Świętych,
Łódź 2012, pp. 171 (Andrzej Żarczyński). ............................................................................... 300
Stanisław Strzembosz-Pieńkowski, Peowiacy. Wspomnienia o ludziach z okresu walk o niepodległość 1918–1921,
Edition and Foreword by Michał Andrzejczak and Karol Dziuda, Łódź 2013, pp. 199 (Przemysław Waingertner). .............. 303
Rolf-Dieter Müller, Wspólny wróg. Hitlerowskie Niemcy i Polska przeciw Związkowi Radzieckiemu,
Warszawa 2013, pp. 415 (Przemysław Waingertner). ....................................................................... 305
REPORTS
The Report from Exhibition “The Legend of January Uprising” in Museum of
Independence Tradition in Łódź, Łódź, 31st January 2013 (Jacek Jażdż). ................................................. 309
The Report from the Scientific Conference “150th Anniversary of Dobra Battle”,
Łódź, 25th February 2013 (Maria Nartonowicz-Kot). ...................................................................... 311
The Report from the Polish Scientific Conference “The Left and Self-Government”,
Piotrków Trybunalski, 5th October 2013 (Kamil Piskała). ................................................................ 313
The Report From Scientific Conference “Lodz in the Road to Independence”,
Łódź, 18th October 2013 (Jarosław Kubiak, Kamil Piskała). .............................................................. 315
“Kazimierz Zakrzewski. History and Policy”. Scientific Conference,
Łódź, 15th November 2013 (Marta Biedrawa-Raczyńska). ................................................................... 319
OBITUARIES
Aleksander Swieżawski (1924–2013), (Alicja Szymczakowa). ................................................................. 323
Zbigniew Onufrzak (1929–2013), (Jan Szymczak). ........................................................................... 325
Paweł Chmielewski (1946–2013), (Albin Głowacki). ......................................................................... 328
СОДЕРЖАНИЕ
150 годовщина Январского восстания
Томаш Новак, Предповстанческая деятельность в Петроковском регионе
– отчеты о попытке захвата Радомско январскими повстанцами. ............................................................ 13
Кшиштоф Томаш Витчак, Три январских повстанца, якобы происходившие из Бжустувки.
Попытка проверки биографических фактов по архивным документам. ......................................................... 23
Марек Адамчевски, К вопросу об увековечивании Январского восстания 1863–1864 гг.
в современных гербах населенных пунктов Лодзинского воеводства. ........................................................ 37
ИССЛЕДОВАНИЯ И СТАТЬИ
Александер Болдырев, Солдаты из Ленчицкой, Серадзской и Велюньской земель в польской наемной
пехоте в первой половине XVI в. ........................................................................................ 53
Яраслав Кубяк, Создание санационного лагеря в Лодзинском воеводстве
в 1926–1928 гг. ........................................................................................................ 73
Влодзимеж Козловски, Командиры 31-го полка Каневских стрелков (Лодзь,
с 1935 г. также в Серадзе) 1918–1939. Попытка характеристки, ч. II. 1928–1939. ......................................... 93
Кароль Дзюда, Немецкий культурно-хозяйственный союз в Польше на территории Лодзи. ........................................ 115
Йордан Семяновски, Проблема морской транспортировки хлопка в порты польской таможенной
территории и вопрос создания норвежского почетного вице-консульства в Лодзи в 1932 г.. ................................. 133
Яцек Петшак, Ближневосточные пути лодзинцев во время Второй мировой войны. ............................................... 149
Витольд Ярно, Формирование 11 Пехотной Дивизии в Лодзи весной 1945 г. .................................................... 165
Изабеля Угoрович, Из Кракова до Лодзи. История и содержание Архива семьи Бартошевичей. ................................... 185
НЕБОЛЬШИЕ РАБОТЫ И МАТЕРИАЛЫ
Томаш Столярчик, Городские книги как источник по истории доминиканских конвентов
на примере городских книг Ленчицы. ..................................................................................... 205
Томаш Петрас, Родственные связи Опоровских в XV и первой половине XVI в.. ................................................ 213
Гжегож Томчак, Ленчицкая загродовая шляхта – Домбровские из Кужиямы XVII–XIX в............................................ 229
Кшиштоф Возьняк, Запоздавшая инициатива. О неудачной попытке индустриализации Шадка
в первой половине XIX в.. .............................................................................................. 239
Кшиштоф Лесяковски, В тени свастики. Пожарная охрана в Серадзе в годы Второй мировой
войны – организационные и кадровые проблемы. ........................................................................... 251
Пшемыслав Вайгертнер, Архивные источники по итальянской кампании 2-го Польского корпуса (1944–1945)
в фондах библиотеки института истории Лодзинского университета. ........................................................ 265
Анна Каневска, Тематика научных исследований читателей научных кабинетов
Государственного архива в Лодзи в 2000–2009 гг.. ....................................................................... 273
РЕЦЕНЗИИ И ЗАМЕТКИ
Łódź w 1939 roku. Studia i szkice pod redakcją Tomasza Toborka i Przemysława Waingertnera,
Łódź 2011, ss. 322 (Аркадюш Жепковски). ................................................................................ 283
Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł. Wstęp, wybór i opracowanie Nina Kapuścińska-Kmiecik,
Jarosław Kita, Łódź 2012, ss. 218 (Александра Рыбка). .................................................................. 286
„Wolność, czy zbrodnia?”. Rewolucja 1905–1907 roku w Łodzi na łamach gazety „Rozwój”,
wybór i opracowanie Marta Sikorska-Kowalska, Łódź 2012, ss. 354 (Камиль Пискала). ...................................... 288
Dziecko II, pod red. E. Lewik-Tsirigotis, G. Pietruszewskiej-Kobieli, Z. Włodarczyka,
Wieluń 2012, ss. 496 (Эльжбета Хурникова). ............................................................................. 292
Paweł Śpiewak, Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa 2012, ss. 256 (Пшемыслав Вайгертнер). ..................... 295
Andrzej Białkowski, Piotr Wypych, Pejzaż Wszystkich Świętych, Łódź 2012, ss. 171 (Анджей Жарчыньски). .................... 300
Stanisław Strzembosz-Pieńkowski, Peowiacy. Wspomnienia o ludziach z okresu walk o niepodległość 1918–1921,
opracowali i przedmową opatrzyli Michał Andrzejczak i Karol Dziuda, Łódź 2013, ss. 199 (Пшемыслав Вайгертнер). .......... 303
Rolf-Dieter Müller, Wspólny wróg. Hitlerowskie Niemcy i Polska przeciw Związkowi Radzieckiemu,
Warszawa 2013, ss. 415 (Пшемыслав Вайгертнер). ......................................................................... 305
ХРОНИКА
Отчет о выставке „Легенда Январского восстания” в Музее традиции борьбы
за независимость в Лодзи, Лодзь, 31 января 2013 г. (Яцек Яждж). ........................................................ 309
Отчет о научной конференции, посвященной 150 годовщине боя под Доброй,
Лодзь, 25 февраля 2013 г. (Мария Нартонович-Кот). ...................................................................... 311
Отчет о всепольской научной конференции „Левые и самоуправление”, Пётркув-Трыбунальски,
5 октября 2013 г. (Камиль Пискала). .................................................................................... 313
Отчет о научной конференции „Лодзь на пути к независимости”,
Лодзь, 18 октября 2013 г. (Ярослав Кубяк, Камиль Пискала). ............................................................. 315
Отчет о научной конференции „Казимеж Закжевски. История и политика”,
Лодзь, 15 ноября 2013 г. (Марта Бедрава- Рачиньская). .................................................................. 319
НЕКРОЛОГИ
Александер Свежавски (1924–2013), (Алиция Шимчак). ....................................................................... 323
Збигнев Онуфшак (1929–2013), (Ян Шимчак). ................................................................................ 325
Павел Хмелевски (1946–2013), (Альбин Гловацки). .......................................................................... 328